|
 50 lat temu, 13 maja 1960 roku pierwsi ludzie stanęli na wierzchołku liczącego 8167 metrów n.p.m. Dhaulagiri, kończąc w ten sposób trwający zaledwie dekadę okres zdobywania 13 najwyższych ośmiotysięczników Himalajów i Karakorum.
Na liście pozostała jeszcze najniższa z nich Shisha Pangma (8013 m n.p.m.), ale jako położona w całości na terytorium Tybetu była wówczas niedostępna dla zagranicznych ekspedycji. Jako pierwsi weszli na nią w 1964 roku alpiniści chińscy.
Zbiegiem okoliczności, dekadę zdobywania ośmiotysięczników rozpoczął sukces francuskiej ekspedycji himalajskiej, która w 1950 roku wyruszyła do zamkniętego dotąd dla cudzoziemców Nepalu z zamiarem zdobycia właśnie Dhaulagiri lub położonej w jego sąsiedztwie Annapurny (8091 m n.p.m.). Korygując w terenie błędnie wyrysowane mapy Francuzi nie znaleźli dogodnej drogi na wyższy z tych szczytów, wytyczyli natomiast trasę szybkiego szturmu Annapurny, którą 3 czerwca zdobyli kierownik wyprawy Maurice Herzog i Louis Lachenal.
Otwarcie Nepalu umożliwiło zdobycie Mount Everestu (8848 m n.p.m.), w okresie międzywojennym kilkakrotnie bezskutecznie atakowanego przez himalaistów brytyjskich od północnej tybetańskiej strony. Odkrytą rok wcześniej przez wyprawę szwajcarską drogą przez Przełęcz Południową na najwyższy szczyt Ziemi weszli 29 maja 1953 roku uczestnicy wyprawy brytyjskiej - Nowozelandczyk Edmund Hillary i Szerpa Tenzing Norgay.
Trzeci ośmiotysięcznik padł w niewiele ponad miesiąc później - 3 lipca Austriak Hermann Buhl samotnie wszedł na położony na zachodnim, kontrolowanym przez Pakistan krańcu Himalajów Nanga Parbat (8126 m n.p.m.). Wśród najwyższych wierzchołków Ziemi szczyt ten dzierży smutny rekord liczby śmiertelnych ofiar prób jego pierwszego zdobycia - m.in. w 1934 roku w burzy śnieżnej zginęło trzech Niemców i 6 Szerpów, a w trzy lata później obóz bazowy kolejnej niemieckiej ekspedycji zasypała lawina, grzebiąc 7 alpinistów i 9 tragarzy.
Rok 1954 przyniósł pierwsze wejścia na dwa kolejne szczyty ośmiotysięczne. 31 lipca Włosi Achille Compagnoni i Lino Lacedelli stanęli na drugim najwyższym wierzchołku Ziemi K2 (8611 m n.p.m.) w Karakorum, a 31 października dwaj z trzech uczestników niewielkiej wyprawy austriackiej - Herbert Tichy i Josef Joechler - weszli wraz z Szerpą Pasangiem Dawą Lamą na Czo Oju (8201 m n.p.m.). Zdobywcy tego ostatniego szczytu nie wahali się nielegalnie przekroczyć granicę Nepalu z kontrolowanym przez chińskie władze komunistyczne Tybetem, gdzie założyli swój obóz pośredni.
W roku 1955 po raz pierwszy dwa dziewicze ośmiotysięczniki zostały zdobyte nie przez pojedyncze zespoły, lecz przez kolejne grupy wspinaczy tej samej wyprawy. 15 maja Francuzi Lionel Terray i Jean Couzy stanęli na Makalu (8463 m n.p.m.) na granicy nepalsko-tybetańskiej, a zaraz potem ich wyczyn powtórzyli inni członkowie ekspedycji - 16 maja Jean Franco, Guido Magnone i Szerp Gyaldzen Norbu, a 17 maja Jean Bouvier, Serge Coupe, Pierre Leroux i Andre Vialatte.
25 maja tego samego roku członkowie brytyjskiej wyprawy Joe Brown i George Band dotarli tuż pod wierzchołek trzeciej najwyższej góry świata Kanczendzongi (8586 m n.p.m.) na granicy Nepalu i Sikkimu - na sam szczyt nie weszli, gdyż dla miejscowej ludności byłaby to jego desakralizacja. Następnego dnia z tego samego miejsca zawrócili dwaj kolejni wspinacze - Norman Hardie i Tony Streather.
Rok 1956 przyniósł pierwsze wejścia na trzy ośmiotysięczniki. Japońska wyprawa zdobyła Manaslu (8156 m n.p.m.) w Nepalu - 9 maja stanęli na nim Toshio Imanishi i Szerpa Gyaldzen Norbu, uczestnik wejścia na Makalu z ubiegłego roku, a 11 maja Kichiro Kato i Minoru Higeta. 18 maja uczestnicy ekspedycji szwajcarskiej Fritz Luchsinger i Ernst Reiss weszli na sąsiadujący z Mount Everest przez Przełęcz Południową Lhotse (8516 m n.p.m.). Wykorzystujac ten sam zestaw obozów inni członkowie wyprawy dokonali drugiego i trzeciego wejścia na najwyższy szczyt świata - 23 maja Ernst Schmied i Juerg Marmet, a następnego dnia Hansruedi von Gunten i Doelf Reist.
7 lipca tego samego roku Austriacy Joseph Larch, Fritz Morawec i Hans Willenpart zdobyli Gasherbrum II (8034 m n.p.m.) na granicy Pakistanu i Chin - najniższy ośmiotysięcznik Karakorum.
Na rok 1957 przypadł kolejny sukces Hermanna Buhla, który 9 czerwca w towarzystwie trzech swoich rodaków - Kurta Diembergera, Markusa Schmucka i Fritza Winterstellera - dokonał pierwszego wejścia na Broad Peak (8047 m n.p.m.) w Karakorum. W 18 dni później, 27 czerwca Buhl poniósł śmierć, spadając wraz z nawisem śnieżnym podczas podjętej wraz z Diembergerem próby zobycia szczytu Chogolisa (7668 m n.p.m.), także w Karakorum.
5 lipca 1958 roku Amerykanie Andrew Kauffman i Pete Schoening jako pierwsi zdobyli Gasherbrum I (8068 m n.p.m.). Rok ten przyniósł też pierwszą wyprawę na ośmiotysięcznik z udziałem Polaka - zakopiański chirurg, alpinista i ratownik górski Jerzy Hajdukiewicz (1918-1989) był lekarzem szwajcarskiej ekspedycji, bezskutecznie szturmującej Dhaulagiri.
W dwa lata później Hajdukiewicz i drugi polski alpinista Adam Skoczylas (1929-1966) uczestniczyli w szwajcarsko-austriackiej wyprawie, zamierzającej zdobyć Dhaulagiri nową drogą przez grań północno-wschodnią, na której w 1959 roku dokonała zaawansowanego rekonesansu wyprawa pod kierownictwem austriackiego himalaisty Moraweca. Tym razem sukces był pełny - 13 maja na wierzchołek weszli Diemberger, Peter Diener, Ernst Forrer i i Albin Schelbert oraz Szerpowie Nyima Dorje i Nawang Dorje, a w 10 dni później Michel Vaucher i Hugo Weber.
Źródła: PAP http://sport.onet.pl/alpinizm/
|
